Δευτέρα 12 Νοεμβρίου 2007

Στοιχειώδες, κ. Γουότσον!

Οι επιστήμες της ζωής γοήτευσαν τον Τζέιμς Γουότσον από τα παιδικά του χρόνια, όταν πέρναγε ατέλειωτες ώρες με τον πατέρα του παρατηρώντας πουλιά στα λιβάδια του Ιλινόι ή όταν μαγνητιζόταν από το εκλαϊκευτικό βιβλίο του Ερβιν Σρέντιγκερ, εκ των θεμελιωτών της Κβαντικής Φυσικής, «Τι είναι ζωή»; Στο πανεπιστήμιο του Σικάγο είχε την τύχη να εργασθεί υπό την καθοδήγηση ενός σπουδαίου ερευνητή, του Σαλβαντόρ Λούρια, που θα κέρδιζε αργότερα το βραβείο Νομπέλ για τη δουλειά του πάνω στη φύση των γενετικών μεταλλάξεων.

Από το 1951, άρχισε να εργάζεται στο Κέμπριτζ της Βρετανίας μαζί με τον Φράνσις Κρικ πάνω στη μοριακή δομή του DNA, που θα του χάριζε τρία χρόνια αργότερα μια θέση στην αιωνιότητα. Μια θέση, που οι δύο επιστήμονες και ο συνεργάτης τους Μόρις Γουίλκινς θα έπρεπε κανονικά να μοιραστούν με τη σπουδαία χημικό Ρόζαλιντ Φράνκλιν, ο πρόωρος θάνατος της οποίας της στέρησε το βραβείο Νομπέλ. Ο Γουότσον και οι συνεργάτες του είχαν στηριχθεί σε πολλές ανακαλύψεις της Φράνκλιν, τις οποίες χρησιμοποίησαν χωρίς την έγκρισή της, κάτι που έγινε αντικείμενο σφοδρών κριτικών από την διεθνή επιστημονική κοινότητα.

Το 1988, το αμερικανικό κράτος διορίζει τον Γουότσον επικεφαλής του εξαιρετικά φιλόδοξου και σύνθετου προγράμματος για την αποκωδικοποίηση του ανθρώπινου γονιδιώματος. Ο διακεκριμένος επιστήμονας παραιτείται από τη θέση του αυτή το 1992, επιδεικνύοντας ηθική αδιαλλαξία απέναντι στις προσπάθειες τόσο του δημόσιου Εθνικού Ινστιτούτου Υγείας, όσο και ιδιωτικών εταιρειών, όπως εκείνη του Βέντερ, να πατεντάρουν γονίδια. «Οι άνθρωποι δεν μπορούν να διεκδικούν καμία ιδιοκτησία πάνω στους νόμους της Φύσης», διακηρύσσει χειροκροτούμενος από τους συναδέλφους του.

Οι πρόσφατες δηλώσεις του περί κατωτερότητας των μαύρων ήταν, για πολλούς, κεραυνός εν αιθρία. Ωστόσο, ο γενετιστής Αλεξ Καν υποστηρίζει ότι ο Γουότσον ήταν από πριν τοποθετημένος «στο ρεύμα της ντετερμινιστικής, αγγλοσαξονικής Δεξιάς, ένα παλιό ρεύμα σκέψης που αντιστρατεύεται την ισότητα, αποθεώνει τον επιστημονισμό και φλερτάρει, πού και πού, με το ρατσισμό». Η αλήθεια είναι ότι ο Γουότσον έχει υποστηρίξει και κατά το παρελθόν άκρως προβληματικές θέσεις, όπως ότι οι γυναίκες θα δικαιούνται, στο μέλλον, να προχωρούν στην έκτρωση αν διαπιστώσουν ότι το μελλοντικό παιδί τους έχει το γονίδιο της ομοφυλοφιλίας. Σε διάλεξη που έδωσε στην Καλιφόρνια το 2000, υποστήριξε ότι η σεξουαλική δραστηριότητα είναι και αυτή ζήτημα γονιδίων, για να συμπληρώσει με αμφιλεγόμενο χιούμορ: «Γι’ αυτό έχετε τους Λατίνους εραστές. Δεν έχετε ακούσει, βέβαια, ποτέ για Αγγλο εραστή, μόνο για τον Αγγλο… Ασθενή»! Σε μιαν άλλη διάλεξη, υποστήριξε ότι η βλακεία είναι γενετική ασθένεια που πρέπει να θεραπεύεται - μάλλον για να επιβεβαιώσει ότι η «νόσος» είναι επίκτητη και μάλιστα τόσο μεταδοτική, που δεν είναι ποτέ αργά για να προσβάλει ακόμη και μια αναγνωρισμένη διάνοια.

Καθημερινή, 10.11.2007

Δεν υπάρχουν σχόλια: